సాధారణంగా ఎలుకలను మనం మందు పెట్టి చంపుతాం. ఎందుకంటే అవి అన్ని వస్తువులు నాశనం చేస్తాయి. అంతేకాదు, ఆహార పదార్థాలు పాడు చేస్తాయి. అందుకే ఎలుకలు అంటే ఇష్టం ఉండదు. కానీ ఓ ఎలుక మాత్రం అన్ని ఎలుకల్లో చాలా స్పెషల్ గా నిలిచింది. ఈ ఎలుక పేరు మగవా. ఇది కంబోడియాలో ల్యాండ్ మైన్లను వెతికి చాలామంది ప్రాణాలను కాపాడి హీరో అయింది. ఎలుక మగవా మరణించింది కానీ బాగా పేరు తెచ్చుకుంది. బెల్జియం దేశానికి చెందిన APOPO అనే సంస్థ ఈ ఎలుకకు శిక్షణ ఇచ్చింది. ఈ సంస్థ ఆసియా, ఆఫ్రికాలోని అనేక దేశాల్లో ల్యాండ్ మైన్లను కనుగొనడానికి, క్షయవ్యాధిని గుర్తించడానికి ఎలుకలను శిక్షణ ఇస్తుంది. తన జీవితకాలంలో మగవా 100 కంటే ఎక్కువ ల్యాండ్ మైన్లను, ఇతర ప్రమాదకర వస్తువులను కనుగొంది. ఈ కార్యక్రమంలో అత్యంత విజయవంతమైన ఎలుకగా మగవా గుర్తింపు పొందింది.
2020 సంవత్సరంలో, ల్యాండ్ మైన్లను వెతికి చాలామంది ప్రాణాలను కాపాడినందుకు మగవా ఎలుకకు బ్రిటన్ దేశంలోని ఒక ప్రత్యేకమైన పశు సంక్షేమ సంస్థ ‘పీపుల్స్ డిస్పెన్సరీ ఫర్ సిక్ యానిమల్స్‌’ అనే అవార్డును ఇచ్చింది. ఈ అవార్డును ‘యానిమల్స్‌ జార్జ్ క్రాస్’ అని కూడా అంటారు. ఎందుకంటే ఇది బ్రిటన్ దేశంలో ధైర్యంగా పోరాడిన సామాన్య ప్రజలకు ఇచ్చే అవార్డును పోలి ఉంటుంది. ఈ అవార్డును అందుకున్న మొదటి ఎలుక మగవే. ఈ అవార్డును ఇచ్చిన సంస్థలోని రెబెక్కా బకింగ్‌హామ్ అనే మహిళ మాట్లాడుతూ, మగవా ఎంతో ధైర్యంగా పనిచేసినందుకు ఈ అవార్డు అతనికి దక్కిందని, కంబోడియాలో ల్యాండ్ మైన్లను కనుగొని చాలామంది ప్రాణాలను కాపాడినందుకు అతని స్మృతి చిరకాలం నిలిచి ఉంటుందని చెప్పారు.
మగవా ఎలుక 2013 నవంబర్‌లో టాంజానియాలో జన్మించింది. ప్రత్యేక శిక్షణ తర్వాత 2016లో కంబోడియాలోని సీమ్ రీప్‌కు పంపబడింది. కంబోడియాలో చాలా సంవత్సరాలుగా జరిగిన యుద్ధాల వల్ల ల్యాండ్ మైన్లు పడి ఉండి చాలామందికి గాయాలు అయ్యాయి, చాలామంది చనిపోయారు. అంతేకాకుండా, వియత్నాం యుద్ధం సమయంలో అమెరికా దేశం దాడి చేసినప్పుడు పడిపోయిన బాంబులు కూడా అక్కడ ఇంకా పేలకుండా ఉన్నాయి. APOPO అనే సంస్థ శిక్షణ ఇచ్చిన ఈ ఎలుకలు ల్యాండ్ మైన్లలో ఉండే విస్ఫోటక పదార్థాన్ని గుర్తించగలవు. ఒక మనిషి మెటల్ డిటెక్టర్‌తో ఒక టెన్నిస్ కోర్టుంతటి ప్రాంతాన్ని తనిఖీ చేయడానికి నాలుగు రోజులు పడుతుంది. కానీ ఈ ఎలుకలు కేవలం 30 నిమిషాల్లోనే అంత పెద్ద ప్రాంతాన్ని తనిఖీ చేయగలవు.
ల్యాండ్ మైన్ దొరికితే, మగవా ఎలుక దాన్ని గుర్తించడానికి భూమిని గోరెట్టి తన శిక్షకుడికి తెలియజేసేది. ఈ ఎలుక చాలా తేలికైనది కాబట్టి, మైన్‌ను తాకితే పేలదు. ఇలా ఎలుకలను ఉపయోగించడం మనుషుల కంటే చాలా సురక్షితం. పని చేయని సమయంలో మగవాకు దానిమ్మ, అరటిపండు, వేరుశెనగలు ఇష్టమైన పదార్థాలు. గత సంవత్సరం అది పదవీ విరమణ చేసింది. అది పదవీ విరమణ చేసిందని తెలిసి మీడియాలో చాలా చర్చ జరిగింది. పదవీ విరమణ చేసినప్పటికీ తన జీవితం చివరి వరకు ఆరోగ్యంగానే ఉంది. కానీ చివరి రోజుల్లో కొంచెం నెమ్మదిగా ఉండేది, ఆహారం తినడం తగ్గించేది. APOPO సంస్థ తమ వెబ్‌సైట్‌లో మగవా గురించి ప్రత్యేకంగా రాస్తూ, కంబోడియాలో భూగర్భ మైన్లను కనుగొని చాలామంది ప్రాణాలను కాపాడినందుకు మగవాను ఎప్పటికీ మర్చిపోలేమని చెప్పింది.